Dünya genelinde her yıl milyonlarca insan kanserle mücadele etmek zorunda kalıyor. Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıyla karakterize edilen bir hastalıktır. Bu önemli gün, kanserle savaşta farkındalık yaratmayı ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının önemini vurgulamayı amaçlamaktadır. Kanserde en önemli nokta kansere yakalanmamaktır ki bu tamamıyla elimizde olan bir durum değildir. Fakat kansere neden olan riskleri azaltmak ve her yaşa özel sağlık kontrolü yaptırmak çok önemlidir. Liv Hospital İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hakan Koçoğlu 4 Şubat Dünya Kanser Günü özelinde Kanser riskini azaltmak için önerilerde bulundu.
Kanser riskini azaltmak için öneriler
1. Doğru ve dengeli beslenme: Sağlıklı bir yaşam için dengeli ve çeşitli besinleri içeren bir diyet önemlidir. Meyve, sebze, tam tahıllar ve protein kaynaklarına odaklanarak vücudunuzun ihtiyaç duyduğu besinleri almalıyız. Tükettiğimiz gıdaların organik olmasına olabildiğince özen göstermeli ve hazır ve fazla katkı maddesi içeren gıdalardan da uzak durmaya çalışmalıyız.
2. Düzenli egzersiz: Fiziksel aktivitenin, genel sağlığın yanı sıra birçok kanserin riskini azalttığı kanıtlanmıştır. Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapmak, vücut ağırlığını kontrol altında tutmak ve kas kütlesini korumak önemlidir.
3. Sigara ve alkolün sınırlı kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, birçok kanser türü ile ilişkilidir. Bu maddelerden uzak durmak veya kullanımını sınırlamak kanser riskinizi azaltabilir.
4. Güneş koruyucu kullanımı: Cilt kanseri riskini azaltmak için güneş koruyucu kullanımı önemlidir. Güneşe çıkarken koruyucu giysiler ve şapka da kullanılmalıdır.
5. Stresten kaçınma: Kronik stres, vücuttaki iltihaplanmayı artırabileceği için kanser riskini de artırabilir. Rahatlatıcı aktiviteler, meditasyon ve yoga gibi stresle başa çıkma yöntemlerini benimsemek önemlidir.
6. Mesleki durumlar: Bazı meslekleri yapan kişilerde belirli kanserlerin görülme ihtimalinin daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bu nedenle de kişilerin işyerlerinde yapılan sağlık kontrollerini düzenli yaptırmalarını ve eğer böyle bir sağlık kontrolü yapılmıyorsa bir hekime danışarak kendi kontrollerini düzenli yaptırmalarını öneririz. Eğer mesleğinizin herhangi bir kanser riskini artırıp artırmadığını bilmiyorsanız bir hekime danışmanızda fayda var.
Kanser sürecinde sağlık kontrolleri neden önemli?
Kanser, erken evrelerde genellikle belirti göstermeyen bir hastalıktır. Bu nedenle, kanserin erken teşhisi ve tedavisi, hastalığın yayılmasını önlemek açısından kritik öneme sahiptir. Sağlık kontrolleri bireylerin potansiyel risklerini belirlemek ve erken teşhis için uygun yöntemleri uygulamak amacıyla düzenli olarak yapılan test ve muayeneleri içerir. Her yaşa ve herkesin kendi farklı risk faktörlerine göre kanser döneminde istenecek tetkikler değişmektedir. Örneğin ailede belirli bir kanser türünün sık görülmesi veya ailede yaygın kanser görülmesi durumunda sağlık kontrolleri yaşı daha erken başlanarak daha detaylı işlemler yapılmaktadır.
Hangi sağlık kontrolleri
1. MEME KANSERİ
Mamografi: Meme dokusunu inceleyen röntgen yöntemidir. Özellikle 40 yaş üstü kadınların yılda bir kez mamografi yaptırmaları önerilir.
Kendi kendine muayene: Kadınlar, düzenli aralıklarla kendi memelerini muayene ederek anormal değişiklikleri fark edebilirler.
2. RAHİM AĞZI KANSERİ
Pap Smear (Smear Testi): Rahim ağzındaki anormal hücreleri tespit etmek için yapılan bir testtir. Cinsel yaşam başladığında veya 21 yaşına gelindiğinde düzenli olarak yapılmalıdır.
3. PROSTAT KANSERİ
PSA Testi: Prostat özgü antijen (PSA) seviyelerini ölçen bir kan testidir. Belirli yaş gruplarındaki erkeklerde düzenli olarak yapılabilir.
4. KALIN BAĞIRSAK KANSERİ
Kolonoskopi: Kolonoskopi, kalın bağırsaktaki polipleri ve kanser öncesi lezyonları tespit etmek için kullanılan bir endoskopik inceleme yöntemidir. 50 yaş ve üzerindeki bireyler için önerilir.
5. AKCİĞER KANSERİ
Tomografi (BT): Yüksek risk altındaki bireyler, özellikle uzun süreli sigara içiciler, düzenli olarak akciğer tomografisi kontrolü yaptırmalıdır.
Bunların dışında genetik ve kan testleriyle birlikte diğer görüntüleme yöntemleri ile kanser kontrolleri yapılmaktadır.
Sağlık kontrollerinin önemi
Sağlık kontrolleri hastalığın erken evrelerinde teşhis edilmesini sağlar. Erken teşhis, tedavi şansını artırır ve hastalığın yayılmasını engeller. Ayrıca testler, bireylerin kanser risk faktörlerini belirlemelerine yardımcı olur. Bu, sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsemek veya riski azaltmak için önlemler almak açısından önemlidir.
Sağlık kontrolleri toplum genelinde kanserle ilgili farkındalığı artırmaktadır. Bu, bireyleri düzenli tıbbi kontrolleri yapmaya teşvik eder ve kansere karşı bilinç düzeyini yükseltir. Düzenli olarak sağlık kontrollerinizi yaptırmanız, kanseri erken aşamada yakalamak ve etkili bir şekilde tedavi etmek için hayati önem taşır.
