“Suya doğum ya da suda doğum yapmaya ne dersiniz? Aslında ilk okuduğunuzda ikisinin de aynı olduğunu, arasında bir farkın olmadığını düşünmeniz normal… Benzer kelime oyunu gibi gözükse de doğumun ağrılı döneminin su havuzu içinde gerçekleştirildiği ve bebeğin doğum yolunun son kısmına geldiğinde annenin doğum masasına alınarak doğumunun gerçekleştirilmesi suda doğum olarak adlandırılıyor. Suya doğum ise annenin bebeğini suyun içine doğurması ve bebeğin göbek bağının suyun içinde kesilmesine deniliyor. Doğum ağrılarının daha ritmik ve düzenli gelmesine yardımcı olarak doğumun süresini kısaltan doğum şekli ile ilgili merak edilen tüm detayları Liv Hospital Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Serdar Kütük anlattı.
Suda doğum tam olarak nedir?
Suda doğum genel olarak doğum eylemi esnasında suyun rahatlatıcı, gevşetici ve dengeleyici özelliklerinden yararlanarak doğum sürecinin kolaylaştırılması işlemidir.
Suda doğum nasıl gerçekleştirilir?
Doğumun hangi evresinin suda gerçekleştiğine bağlı olarak iki tip suda doğum vardır.
• Birincisinde doğumun ağrılı dönemi su havuzu içinde gerçekleştirilir ve bebek doğum yolunun son kısmına geldiğinde anne doğum masasına alınır. Buna suda doğum adı verilir.
• Şayet anne bebeğini su içine doğurur ve göbek bağı su içinde kesilirse bu yaklaşıma suya doğum adı verilmektedir.
Suda doğum veya suya doğum nasıl bir ortamda gerçekleşmektedir?
• Suda doğum bu amaçla üretilmiş özel doğum havuzları içinde gerçekleşmektedir.
• Havuzlar küvet tipi kalıcı yapılar olabildiği gibi portatif şişme havuzlar şeklinde de olabilir.
• Şişme havuzlarda havuz içine yerleştirilen ve havuzun iç yüzeyini kaplayan, tek kullanımlık doğum örtüleri kullanılmaktadır.
Doğum eylemi esnasında havuz suyunun katı parçacıklarla kirlenmesinin anne ve bebek için zararlı etkileri var mıdır?
Suda doğumda ıkınma fazı havuz dışında gerçekleştiği için havuzun idrar ve dışkı ile kirlenme olasılığı son derece düşüktür. Yine su temiz de olsa 6 saati geçen doğum eylemlerinde havuz suyu rutin olarak değiştirilmektedir. Havuzun anne-bebek çıkartıları ile kirlenebildiği suya doğum olgularında su tamamen değiştirilip, doğuma temiz su ile devam edilir.
Suda doğumun avantajları nelerdir?
• Suda doğum olgularında ağrının şiddeti azalır. Buna bağlı olarak ağrı kesici ilaç kullanımı ve epidural (belden) anlajezi riski azalmaktadır.
• Suda doğum doğum ağrılarının daha ritmik ve düzenli gelmesine yardımcı olarak doğumun süresini kısaltır.
• Sağladığı gevşeme ve esneklik nedeni ile doğum yırtıklarının daha az olmasına, doğum kesisi yapma ihtiyacının azalmasına neden olur.
• Su havuzu içerisinde suyun kaldırma kuvveti yardımıyla anne daha rahat ve özgürce hareket edebilir.
• Suda doğum yapan annelerin genel olarak doğum deneyimleri ve tatminleri, karada doğum yapan annelerden daha yüksektir.
• Suda doğum “doğal-anne dostu” doğum kavramının en önemli destekleyicisi ve bileşenidir.
Suda doğum ya da suya doğumun riskleri var mıdır?
Yeterli teknik ve personel donanımı olan ekiplerde suda doğumun ilave bir riski bulunmamaktadır. Bebeğin su içinde doğduğu suya doğumda ise nadiren suyun bebeğin ciğerlerine kaçmasına bağlı solunum sıkıntıları, göbek kordonunun gerilmesi ve yırtılmasına bağlı kanama görülebilir. Yenidoğan bebeklerde nadiren su kaynaklı infeksiyonlar bildirilmiş ise de bu olgularda uygun olmayan havuz, su kaynağı, uzun sure boşaltılmamış su havuzu kullanımı gibi teknik yetersizlikler olduğu ortaya konmuştur. Su içine doğumun zararlı olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamakla beraber, henüz eldeki veriler kesin bir kanı için yeterli değildir.
Suda doğum için kimler adaydır?
Suda doğum, gebeliği riskli olmayan 37-41 gebelik haftaları arasındaki tüm hamileler için etkin ve güvenli bir seçenektir. Doğum eylemi süresince bebeğin yakından takip edilmesi gereken yüksek riskli gebeler (yüksek tansiyon, şeker hastalığı, gebelik zehirlenmesi, sunni sancı ile ilerleyen doğumlar, gelişme geriliği olan bebekler, sezaryen sonrası vajinal doğum, kanamalı doğumlar) suda doğum için uygun değildirler.
Suya doğum ise yukarıdakilere ek olarak, doğumun son aşamasında hekim/ebe müdahelesi gerektirecek durumlarda tercih edilmemelidir. Örneğin büyük ağırlıklı bebekler, geliş anomalileri, annenin vajina-makat arası mesafesinin kısa olması suya doğumu tehlikeli kılacak durumlardır. Genel olarak su içine doğum düşük riskli tüm gebelerde denenebilirse de pratikte daha çok ilk doğumunu normal yoldan gerçekleştirmiş, bebeğin ağırlığı normal ve anatomik yapısı uygun annelerde tercih edilmektedir.
Anne adayları doğumun hangi aşamasında ve hangi koşullar altında doğum havuzuna alınır?
Annenin doğum havuzuna girmesi için doğumun aktif fazına girmiş olması gerekir. Ağrıları başlamamış, ağrıları başlamış ancak rahim ağzı henüz açılmamış ya da su kesesi uzun süredir (12 saatten fazla) açık olan gebelerde doğum havuzu uygun değildir. Yine epidural katerer takılmış gebelerde enfeksiyon riski nedeniyle suda doğum tercih edilmez. Suda doğum tercihen normal doğum eğitimi almış gebelerde, mutlaka bir ebe, doula ya da hekimin kesintisiz refakatinde gerçekleşmelidir.
Suda doğum yapmayı planlayan anne adayları nasıl hazırlık yapmalıdır?
Suda doğum doğal doğumun bir parçası olduğu için anne adaylarının doğal ağrı kesici diğer yöntemler konusunda bilgi almaları gerekmektedir. Ayrıca nefes kontrolü, pelvik kas eğitimi, kaygı giderici psikolojik destek ve eğitimler de faydalı olabilir. Unutulmaması gereken bir nokta, herhangi bir doğum hazırlığı olmayan gebeler de suda doğumu talep edip faydalanabilirler.
Suda doğum yapacak annelerin doğuma gelirken yanlarında bulundurmaları gereken malzemeler nelerdir?
Doğum çantalarında diğer eşyalara ilave olarak iki adet sports-bra (sporcu sütyeni) ya da bikini üstü bulundurmalarında yarar vardır. Yine tercih ettikleri bornoz, havlu, banyo terliği gibi kendilerini evlerinde hissetmelerine yardımcı olabilecek banyo eşyaları faydalı olacaktır. Havuza girmeyi düşünen eşler için plaj şortu bulundurulması gerekir. Ancak apar topar evden çıkmanız gereken durumlarda bile, suda doğumu destekleyen hastaneler size yukarıda saydığım gereçleri tek kullanımlık olarak sağlayacaklardır.
