Meme dokusunun ağrılı iltihaplanması sonucu, genellikle bakteriyel enfeksiyon kaynaklı oluşan ve özellikle emzirme döneminde annelere rahatsızlık veren Mastit, şişlik ve kızarıklıkla kendini belli eder. Peki bu dönemde özellikle nelere dikkat etmek gerekir? Meme ucunu ve çevresini nasıl temizlemeli? Emzirme döneminde anneye sancı verir mi? Hangi önlemler alınmalı ve tedavi süreci nasıl olmalı? Merak edilen soruları Liv Hospital Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Tükenmez yanıtladı.
Mastit nedir?
Mastit, meme dokusunun ağrılı iltihaplanması demektir ve genellikle bakteriyel enfeksiyon kaynaklı oluşmaktadır. Özellikle emzirme dönemindeki kadınlarda ilk üç ayda görülür. Emziren annelerin %10 ile %30 kadarında görülmektedir. Mastit memelerde şişlik, kızarıklık, ısı artışı, ödem, ağrı, yanma hissi, ateş ve titreme gibi belirtiler verebilir.
Emzirme döneminde memede aşırı süt birikimi risklidir
Enfeksiyon olmamasına rağmen memede aşırı süt üretimi veya birikimi de belirtilerden bir tanesidir. Ayrıca tüm bunlar dışında memede aşırı süt birikimi bakteriyel enfeksiyon açısından riski de artırmaktadır. Meme başında çatlak ya da yaralar ciltteki bakterilerin meme dokusuna ve süt kanallarına geçişine neden olur. Zaman zaman enfekte olan süt bir alanda birikip apse oluşumuna yol açabilir. Dolayısıyla böyle bir durumda apseye, cerrahi yöntemler veya enjektör ile boşaltılmalıdır.
Tanı konulması önemlidir
Mastitte tanı klinik olarak gösterdiği belirtilere ve muayene bulgularına göre konulur. Meme ultrasonu ile memede apse varlığının tespitinin yapılması ve meme kanseri gibi diğer başka patolojik sonuçların eşlik edip etmediğinin saptanması gerekir. Mastit tedavisi iltihap ve ağrıların giderilip, oluşabilecek yeni enfeksiyon risklerinin önlenmesini hedefler.
MASTİT İÇİN TAVSİYELER
• Emzirme: Doğru emzirme yöntemini kullanarak, süt akışının sağlanması ana tedavi metodudur. Emzirme döneminde mastitden korunmak için doğru emzirme tekniklerini öğrenmek ve memede süt birikimini azaltmak önemlidir.
• Soğuk uygulama: Aralıklı zaman dilimlerinde sırt üstü uzanarak meme bölgenize soğuk uygulamalar yapabilirsiniz.
• Lenfatik drenaj: Meme dokunuza, koltuk altı ve köprücük kemiğinize doğru hafif basınç uygulayıp, lenfatik sıvıyı harekete geçirmeniz memedeki ödem ve iltihabın azalmasına yardımcı olabilir. Böylece meme başı ve ciltteki ödem ve şişlik azalacak, bebeğiniz meme başı ve cildini kolayca tuttuğundan daha rahat bir emzirme sağlanacaktır. Yüksek basınçla masaj yapmak beklenilenin aksine iltihaplanmayı, süt kanallarındaki basınca bağlı tıkanıklığı ve ödemi artırabilir.
• Destekleyici sütyen giyimi: Meme bölgesine baskı uygulamayan, dar olmayan, balen içermeyen ve hafifçe memeye destek olan sütyenleri tercih etmelisiniz.
• Ağrı kesici: Hekiminizin uygun gördüğü ağrı kesici ve anti inflamatuar ilaçlar kullanabilirsiniz.
• Antibiyotik kullanımı: Emzirme dönemindeki bakteriyel meme enfeksiyonları çoğunlukla cilt kaynaklı bakteriler olup basit penisilin veya sefalosporin grubu antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Antibiyotikler hekiminizin gerekli gördüğü durumlarda uygun gördüğü şekilde kullanılmalıdır. Genelde 48 ile 72 saat içerisinde rahatlama hissedilir ve 10 gün içinde enfeksiyon ortadan kalkabilir. Nadiren de olsa tedaviye dirençli enfeksiyonlar da bulunur. Böyle durumlarda süt kültür antibiyogramı yapıldıktan sonra sonuca göre hekiminiz tarafından antibiyoterapi değişikliği yapılabilir.
Hangi önlemlerin alınması önemli
Meme ucunda meme başının nemli kalmasını sağlayan özelleşmiş bir tür ter bezi olan montgomery bezleri vardır ve bu bezler emzirme sırasında yağlı bir salgı sağlayarak meme ucunu nemlendirir. Bunun dışında aşırı hijyenik kişilerin meme ucunu sürekli sabun veya başka kimyasallar ile temizlemesi meme başındaki çatlak oluşmasına yol açabilir. Meme başının yalnızca su ile temizlenmesi yeterli olacaktır. Yine mastitten korunmak için memeye belli bölgelerde baskı uygulayan sütyenler tercih etmekten kaçınılmalıdır.
Tedavi gerekli midir?
Eğer mastit tedavi edilmezse meme apsesine yol açabilir. Bu durumda cerrahi operasyon ile veya iğneyle yapılacak küçük bir işlemle apseyi boşaltmak gerekir. Apse drenajı sonrası apsenin boşaltıldığı yerden süt gelmeye devam eder ve buna süt fistülü denir. Çoğu durumda ise tedavi sonucunda kapanır.
Her belirti mastit olmayabilir!
Mastit geçirmiş olmak meme kanseri riskini artırmamakla beraber mastitin belirtileri enflamatuvar meme kanseriyle de karışabilmektedir.
Bir sağlık uzmanının takibinde olun!
Enflamatuvar meme kanseri, meme cildini tutan nadir bir meme kanseri türü olmakla birlikte meme cildinde kızarıklık, ödem ve portakal kabuğu görünümü gibi belirtiler ile görülür. Hızlı tanı ve tedavi gerektirir. Tedaviye rağmen hala geçmeyen belirtileriniz varsa mutlaka bir sağlık uzmanına tekrar başvurmalısınız.
